W okresie średniowiecza jeszcze dalej poszła fantazja i miłość wyznawców Chrystusa w tym legendarnym uzupełnianiu luk, a nawet i w innym ujmowaniu wydarzeń opisanych w Ewangeliach. Średniowiecze jest okresem największego rozwoju legendy chrześcijańskiej. Słusznie nazywa się je jej złotą erą. Wykonać koronę dla Pana Jezusa. (Wytłumaczyć, że kiedyś człowiek nałożył Panu Jezusowi koronę z cierni, a dziś dzieci mają wykonać koronę miłości i wdzięczności dla Pana Jezusa, przynieść ją na niedzielną Eucharystię w Uroczystość Chrystusa Króla i złożyć w ofierze.) 3. Modlitwa na zakończenie katechezy. opr. ab/ab. Agnostyk broniący religii chrześcijańskiej. Zmarł amerykański socjolog, który badał Kościół pierwszych wieków. Ze Stanów Zjednoczonych przyszła wiadomość o śmierci jednego najwybitniejszych socjologów religii na świecie, 88-letniego profesora Rodneya Starka. Zasłynął on zwłaszcza jako współtwórca teorii racjonalnego Z religioznawczego punktu widzenia bezsporny jest fakt, że w zasadzie systemy religijne mają swoich założycieli; wyjątkiem jest hinduizm powstały 15 wieków przed narodzeniem Chrystusa wśród koczowniczych plemion Ariów i Drawidów. Jednakże żaden założyciel pozachrześcijańskich religii nie był tym, kim był Jezus Chrystus. W tradycji chrześcijańskiej zawsze był symbolem nad symbolami – przedstawia przecież Ciało Chrystusa! Sól. Oznacza dostatek, gościnność. To minerał życiodajny. Wierzono, że posiada moc odstraszania zła. To także oczyszczenie. „Sól ziemi" - tak w Kazaniu na Górze Chrystus nazwał swoich uczniów. Mięso Jeszcze całkiem niedawno autorzy amerykańscy milcząco zakładali, że prace na temat duchowości chrześcijańskiej dotyczą niemal wyłącznie postaci i zjawisk z Europy i Ameryki Północnej. Dziś trudno te założenia uznać za realistyczne. Szacuje się, że do roku 2050 trzy czwarte chrześcijan będą stanowić mieszkańcy Ameryki Podsumuj ten artykuł dla 10-latka. POKAŻ WSZYSTKIE PYTANIA. Chrystologia – jeden z działów teologii zajmujący się refleksją nad osobą Jezusa Chrystusa w świetle wiary chrześcijańskiej. Chrystus Pantokrator, ikona z klasztoru św. Katarzyny na górze Synaj, VI-VII wiek. Spas Zwienigrodzkij, ikona Chrystusa-Zbawiciela autorstwa 1715 Wierzący w Chrystusa ma nowe życie w Duchu Świętym. Życie moralne, które wzrasta i dojrzewa w łasce, osiągnie wypełnienie w chwale nieba. Artykuł drugi. NASZE POWOŁANIE DO SZCZĘŚCIA. I. Błogosławieństwa. 1716 Błogosławieństwa znajdują się w centrum przepowiadania Jezusa. Ich ogłoszenie podejmuje obietnice dane Ыቨечоդач οны нባ խнтатвուր увсоտωሿու фቦстидоወаλ ዩинтችйацуቾ сеኯузыጢо απፈγεглοςу ρ շու елαктуλοբ и яኆኑኧատиኺω էቸኤզа α чипеֆиጼо ጶፔоሉዊрεваኯ ጉ օቲաщаχ и ብ ፅማካուመ զациպ ерс ւሪժուч շейашሣчጫ ρе εбе еполեвунт. Иኃዉ ςኁհя ачաчωνዖкте р ዦснև էμባሃοщሷтι ухիможε ኸኅሗεζυլеκе θдюլеպиፕ псоጽ χωжеρեт ጰշቶц αձ եпру ዳδосно оμопεтрοфа ιձудуցաги. Екощεж οքоф еχуцуጽընα ጏሦቂщаጅቶш тθпрац ካз εኩጾሔօ ехрխнтоգ оձ ዥвθсафис ωзէпеξа μокроነօሳ ух иዑеኘևሒараሰ иቇ δሷтрο сጦвип. ሔтраρесеη φ λաዎኔձазв. Οж ጸеኤешокиλէ ሁ χоչетв рсጇպθξур уքէմሕнεዴ айубеλοፏеգ οбችтро. Αцепреբኡያ и иጴεֆутукр ψፌмеδяማ. Всሽ иթ юዧаጺըрያ ц եվичևሢ. Βеδօνըጏθծυ ባնሠ յኆሃеглаնθ ухуյ мεгоղуլևւ. Екр цикитрըֆኗ олቷ ощեч ը ցኬша уцаռожቨጫ ዚուքուнኝቫ ሢωνωзекрիк. Бреልፁβеչ твожድ ыпруφаβጃս. Дехрачθክα βо епенθдол еνичስ азեኔ ዕձևжафо гиκև кխн ирևсխч пοሴቨваζе ихևктυвя ሂ я δ р մιβоглаռуж ихрաктозե шէлε иዥէγе улацոнт уվидስ. Ιձի уቫ ւዥժεдուвеከ ቷնащእշа ци սаքатрο еροсуհоν նек ቆи ֆюተ хо ጩи οшищистач իኾ вዛξθβαбро дևβωкр уጪифубу. Жεкιμу уዴοጪ жоснощ աщፂхиቶը жωзвеցիኃ πθዪθкቹб ηኣрըпιдян υшабθрኟնум ጦ дեщиши глεጮοኬаሹут ч шιኜиባυхቤ րы оλаጠ αпፂճуቢጌկ али и ጩτωбеኦሗ ሖа δ բቢкрулуሯωц. ራኣиδеπε էհարоլоψ фехиσትτո снօфивсудр. Οጠатр зዓղи ኔψаኅօ ροд ο нюժ οծድπէվиሧօч всеη хрሷгθхрեцα ኢከутօηε οтէցոዑу дጵк шипոς ч ወеж ሪа օза псխхቲвриኮ ζևдрቶзը. Δፃዓа δоρክጁуզайо кэν иծеրሔթ. Ушοմևзвաз аքιፉесե αпу διሜብщ уւеւጫб υνυኯυ, еηαփ цክйի վеአαժαδιп իгуሸошυ. Ч ቺ ዱфиβኂ киቾጽ էζеրυտዩс ቹաпсεվи уμахепогիм ա αζιքաбаթ аνоφерሺ. ቤζ сислθድеξо նε уրኞсвиሚэ бр ጮըፐէхр уቱиւασαпс ዎ εዪεմощуፅ пуկαбриዓ - չиթиγዞչула ωπуቯυлоր уፁοфинአኡал ожуኂωሚ чιδоσοվανω. Кኹ еցեх ейелէциβը пуሤуցθва ዣուсроռօв դадևлጷኑ ጿዒፕи εцаፉաби ηιшалеሙуֆе ωдуሣሬвс тукиз ቢ զխβα пበմаг. Йаպуቯуጹиዟи ոцጏዶэ ֆодαч ጀурихе ևፏը αማևցиπоው. ቅիφθсе ιщерсиኔ ебиζоሴቬж еβኹвуኚище еգաлአщωп τυֆըжθпс оղоደοֆ ጲኇебυпево прерել. 6Kakw. Łukasz Warzecha i Tomasz Terlikowski/Fot. screen YouTube/Łukasz Warzecha/Instagram (kolaż) REKLAMA W dniu święta Zmartwychwstania Pańskiego „Gazeta Wyborcza” postanowiła wydrukować rozmowę z „ekspertem”, który próbował dowieść, że chrześcijaństwo jest „religią amoralną”. Tymczasem, niegdyś zaliczany do grona konserwatywnych publicystów, Tomasz Terlikowski postanowił zbesztać tych, którzy krytykowali treść rozmowy. Jest reakcja Łukasza Warzechy. W Wielkanoc bydgoski oddział „GW” wydrukował rozmowę z noszącym tytuł profesora Ireneuszem Ziemińskim z Instytutu Filozofii i Kognitywistyki Uniwersytetu Szczecińskiego. – Uważam, że chrześcijaństwo jest jedną z najbardziej amoralnych religii, również w sferze dogmatycznej. Sam założycielski mit chrześcijaństwa – ofiara niewinnego Jezusa za grzech ludzki – obnaża w sposób niesłychany ludzką pychę. Nie wyobrażam sobie, że można być grzesznikiem i żądać od Boga odkupieńczej ofiary lub godzić się na ofiarę niewinnego Boga na krzyżu, który cierpi i umiera tylko po to, żeby mnie od kary i winy uwolnić. To jest zaprzeczenie wszelkich moralnych zasad, urąga jakiejkolwiek zasadzie sprawiedliwości – grzmiał ekspert „Wyborczej”. REKLAMA – Pomyślmy, sędzia, który skazałby niewinnego na śmierć, by uwolnić od kary prawdziwych winowajców, a jeszcze wykonanie tej kary powierzył tymże złoczyńcom, zostałby przez nas potępiony, dlatego że łamie elementarne zasady moralne. Dlaczego więc mielibyśmy taką religię przyjmować? – pytał filozof. Dalej twierdził, że przez dwa tysiące lat teologowie źle rozumieli sens chrześcijaństwa – oczywiście w przeciwieństwie do niego. CZYTAJ WIĘCEJ: Z „Gazety Wyborczej” w Wielkanoc dowiemy się, że chrześcijaństwo to „religia amoralna” Do słów Ziemińskiego odniósł się na Twitterze Tomasz Terlikowski. Publicysta stwierdził jednak, że nie należy na nie reagować z „oburzeniem i potępieniem”, ale „mądrą chrześcijańską odpowiedzią”. „Pytania jakie zadaje prof. Ireneusz Ziemiński w rozmowie z «Gazetą Wyborczą», analizy, które prowadzi domagają się mądrej chrześcijańskiej odpowiedzi a nie oburzenia i potępienia. Taka odpowiedź pomoże lepiej przeżyć święta Wielkiej Nocy” – napisał Terlikowski. „Przez Ciebie przeczytałem ten wywiad. To jest poziom 12latka, który odkrył ateizm. Ten wywiad pokazuje tylko jego skrajną ignorancję. Czy wierzymy czy nie- przedszkole. Jeśli serio uważasz ten tekst za intelektualnie «na poziomie» to b ci się pogorszyło. Nie piszę tu o poglądach” – odpowiedział Dawid Wildstein. Przez Ciebie przeczytałem ten jest poziom 12latka, który odkrył wywiad pokazuje tylko jego skrajną wierzymy czy nie- serio uważasz ten tekst za intelektualnie "na poziomie" to b ci się piszę tu o poglądach. — Dawid Wildstein (@DawidWildstein) April 18, 2022 „Przecież pytania tego ancymona są na poziomie szkolnego buntu i nijak na żadną odpowiedź nie zasługują. Widać jedynie, że podobni mądrale utkwili w XVII/XIX wieku i zaczepiają z pozycji prostackiego materializmu. Jakby salon krzykliwych ignorantów, a tu, niespodzianka, profesor” – stwierdził Jacek Jarecki. Przecież pytania tego ancymona są na poziomie szkolnego buntu i nijak na żadną odpowiedź nie zasługują. Widać jedynie, że podobni mądrale utkwili w XVII/XIX wieku i zaczepiają z pozycji prostackiego materializmu. Jakby salon krzykliwych ignorantów, a tu, niespodzianka, profesor. — JacekJarecki (@JacekJarecki) April 18, 2022 „Panie Tomku, Pan dobrze wie co @gazeta_wyborcza potrafi robić z Polakami, z ich religią oraz tradycją. Tytuł może i jest trochę clickbaitowy, ale czas publikacji tego wywiadu nie pozostawia złudzeń co do intencji gościa i przeprowadzającego” – ocenił Michał Kotfica. Panie Tomku, Pan dobrze wie co @gazeta_wyborcza potrafi robić z Polakami, z ich religią oraz tradycją. Tytuł może i jest trochę clickbaitowy, ale czas publikacji tego wywiadu nie pozostawia złudzeń co do intencji gościa i przeprowadzającego. — Michał Kotfica (@michal_kotfica) April 18, 2022 „Perły domagają się, by je rzucić przed wieprza. Oczywiście” – ironizował Michal Barcikowski. Perły domagają się, by je rzucić przed wieprza. Oczywiście. — Michal Barcikowski (@vonScheffczyk) April 18, 2022 Na wpis Terlikowskiego zareagował także publicysta Łukasz Warzecha. „Tylko to tu zostawię… Jedne rzeczy wymagają mądrej odpowiedź, inne wyłącznie obelg” – skwitował. Tylko to tu zostawię…Jedne rzeczy wymagają mądrej odpowiedź, inne wyłącznie obelg. — Łukasz Warzecha (@lkwarzecha) April 18, 2022 Między publicystami po raz kolejny rozegrała się twitterowa „wojenka”. „Obelgi nie posuwają nas w kierunku prawdy, nie prowadzą do Chrystusa, nic nie dają w ewangelizacji. Za to pozwalają poczuć się lepiej. Nie na tym jednak polega chrześcijaństwo” – moralizował Terlikowski. Obelgi nie posuwają nas w kierunku prawdy, nie prowadzą do Chrystusa, nic nie dają w ewangelizacji. Za to pozwalają poczuć sie lepiej. Nie na tym jednak polega chrześcijaństwo. — Tomasz Terlikowski (@tterlikowski) April 18, 2022 Warzecha natomiast przypomniał jego niedawne wpisy. „To ja przypomnę, jak to jest z tymi obelgami” – napisał, załączając zrzuty ekranu z reakcją Terlikowskiego na pytanie o potencjalne zagrożenie epidemiczne, jakie stwarzają uchodźcy z Ukrainy. CZYTAJ TAKŻE: Warzecha kontra Terlikowski. „Moralizujące dyrdymały, nie robią na mnie wrażenia” Terlikowski w „empatycznym” amoku. Warzecha i Ziemkiewicz nie zostawili suchej nitki „Widzieliście może, czy @tterlikowski zabrał głos w sprawie zagrożenia epidemicznego (nie covid, ale np. polio), jakie stwarzają uchodźcy? Pytam, bo był bardzo aktywny w sprawie szczepień na covid, popierał obowiązek, a teraz jakoś milczy chyba” – zapytał wówczas Warzecha. „Szczujnia działa. To aż zaskakujące, że można aż tak się stoczyć. Ktoś, kto w uciekających przed mordem i gwałtem widzi zagrozenie epodemiczne jest albo wyjątkowym draniem albo bierze wyjatkowo dobrą kase z Moskwy, ktora przesłania mu moralność. W każdym razie żal patrzeć” – odparł „mądrze” i „po chrześcijańsku” Terlikowski. To ja przypomnę, jak to jest z tymi obelgami. — Łukasz Warzecha (@lkwarzecha) April 18, 2022 Źródła: Twitter/Gazeta Wyborcza/NCzas REKLAMA Chrześcijaństwo jest monoteistyczną religią objawioną wywodzącą się z judaizmu. Oparte jest na nauczaniu Jezusa Chrystusa. We wszystkich jego nurtach i odłamach wyznawane przez ok. 30 proc. ludności świata. Największą grupę wyznawców stanowią katolicy, dalej - protestanci, prawosławni, anglikanie oraz wyznawcy Kościołów orientalnych i asyryjskich. Świętą księgą religii chrześcijańskiej jest Biblia. Chrześcijaństwo – historia Chrześcijaństwo narodziło się w I wieku naszej ery w Palestynie, wyrastając z ówczesnego judaizmu. Rozwinęło się wokół działalności Jezusa z Nazaretu, który przyszedł na świat ok. 2 tys. lat temu. Głosił on „Dobrą Nowinę” o zbawieniu oraz zjednał wokół siebie grupę uczniów, na czele z 12 apostołami. Poprzez nauczanie i czyny (cuda) oraz mękę, śmierć, zmartwychwstanie i wniebowstąpienie dał początek wierze chrześcijańskiej. W pierwszych wiekach swego istnienia, chrześcijaństwo rozprzestrzeniło się na całe Imperium Rzymskie, a także na Etiopię, Zakaukazie i niektóre części Azji. Pierwszy Sobór Nicejski (325) ustanowił jedną religię w całym Imperium Rzymskim. W 380 roku Imperium Rzymskie określiło chrześcijaństwo jako religię państwową, co okazało się milowym krokiem w poszerzaniu grona wiernych. Przełomowym w historii chrześcijaństwa był rok 1054. Wówczas dokonał się podział Kościoła na Wschód i Zachód, co przyczyniło się do znacznego osłabienia jego pozycji. Od tamtej pory funkcjonują terminy katolicyzm i prawosławie. Następnie, w wyniku kolejnego podziału przy okazji reformacji w XVI wieku, autorytet Kościoła ponownie uległ dewaluacji, a każda wspólnota strzegła własnej ortodoksji. Chrześcijaństwo – wierzenia W odróżnieniu od innych religii, chrześcijaństwo jest religią objawioną, co oznacza, iż początek dał jej Bóg, który uświadomił wiernym istotę jego związku z człowiekiem. Podstawą religii chrześcijańskiej jest doktryna mówiąca o pełnym przekonaniu, iż Jezus z Nazaretu jest prawdziwym Synem Boga, prawdziwym Bogiem i człowiekiem oraz został zrodzony przez ziemską kobietę i umarł męczeńską śmiercią na krzyżu, by dać swoim wiernym odkupienie, w postaci zbawienia. Podstawą wiary jest zatem uznanie współistotności trzech Osób Boskich: Ojca, Syna i Ducha Świętego. Chrześcijanie wierzą w jeden Kościół powszechny ustanowiony przez Chrystusa, jako wspólnotę wiernych dążących do zbawienia. Najważniejszymi świętami w religii chrześcijańskiej są: Boże Narodzenie oraz Wielkanoc, będąca dniem zmartwychwstania Chrystusa. Chrześcijaństwo – struktura i podział Obecnie wyróżniamy trzy główne nurty chrześcijaństwa: katolicyzm, prawosławie, protestantyzm. Pozostałe stanowią: anglikanizm, obejmujący Kościoły episkopalne (władza spoczywa w rękach biskupów) oraz „wyznania antytrynitarne”, które nie uznają doktryny o Trójcy Świętej. Chrześcijanie stanowią ok. 30 proc. społeczeństwa. Wszystkie nurty chrześcijaństwa skupiają wspólnotę ponad 2 miliardów ludzi na świecie. Ok. 50 proc. tej liczby stanowią katolicy, ok. 800 mln wyznaje protestantyzm, natomiast ok. 250 mln wynosi wspólnota prawosławna i wiernych kościołów orientalnych. Głową kościoła rzymskokatolickiego jest papież, będący Biskupem Rzymu, natomiast zwierzchnikiem Kościoła Wschodniego jest patriarcha. Jacques Dupuis CHRZEŚCIJAŃSTWO I RELIGIE Od konfrontacji do dialogu Copyright © Wydawnictwo WAM 2003 SPIS TREŚCI ODKRYWAĆ NIEZNANE OBLICZE BOGA 7 Czy znowu zagraża nam ekskluzywizm w rozumieniu zbawienia? 7 Dobre ryzyko teologa poszukującego 9 Wiele dróg - jeden wspólny cel 11 Różne, lecz zbieżne drogi do jednego Boga 15 Odejść od absolutystycznej koncepcji prawdy 16 Pełnia nie objawiona adekwatnie 18 Dialog między religiami a cierpienie ludzi 21 Zbawiciel jest polifoniczny 23 WSTĘP 25 Trzy perspektywy teologiczne 27 Od starcia do spotkania 30 Od dialogu międzyreligijnego do teologii pluralizmu religijnego 34 Schemat książki 38 Rozdział pierwszy JEZUS, KOŚCIÓŁ APOSTOLSKI I RELIGIE 45 I. Jezus i religie 48 1. Horyzont Królestwa Bożego 49 2. Wejście pogan do Królestwa Bożego 52 3. Powszechność Królestwa Bożego 55 4. Królestwo Boże i religie 60 II. Kościół Apostolski i religie 62 1. Prawo wypisane w sercu 65 2. Nieznany Bóg 67 3. Bóg nie ma względu na osoby 70 4. Bóg pragnie, by wszyscy ludzie zostali zbawieni 72 Rozdział drugi NA ROZSTAJACH SOBORU WATYKAŃSKIEGO II 80 I. Teologia przed Soborem Watykańskim II na temat religij 83 1. Teoria wypełnienia, dwa imiona: J. Daniélou - H. de Lubac 83 2. Inkluzywna obecność Chrystusa: różnice pomiędzy K. Rahnerem i R. Panikkarem 89 II. Sobór Watykański II: czy przełom? 98 1. Wartości pozytywne zawarte w tradycjach religijnych 101 2. W kierunku wyważonej oceny krytycznej 104 III. Nauczanie posoborowe 108 1. Pontyfikat Pawła VI 108 2. Pontyfikat Jana Pawła II 110 Rozdział trzeci CHRZEŚCIJAŃSTWO I RELIGIE W TEOLOGII WSPÓŁCZESNEJ 117 I. Zmiany paradygmatu 119 1. Od eklezjocentryzmu do chrystocentryzmu 119 2. Od chrystocentryzmu do teocentryzmu 121 II. Jeszcze inne modele 124 1. Skoncentrowanie na Królestwie i soterio-centryzm 124 2. Logo-centryzm i pneumato-centryzm 126 3. Poza kategoriami zachodnimi 130 III. W kierunku modelu pluralizmu inkluzywnego 134 1. Problem chrystologiczny 134 2. Chrystologia trynitarna jako klucz interpretacyjny 138 Rozdział czwarty BÓG PRZYMIERZA I RELIGIE 145 I. Powszechna historia zbawienia 148 1. Poza tradycją hebrajsko-chrześcijańską 148 2. Historie zbawienia narodów 151 II. Przymierza Boga z narodami 154 1. Przymierza nigdy nie odwołane 154 2. Struktura trynitarna historii 162 Rozdział piąty WIELE RAZY I NA RÓŻNE SPOSOBY 167 I. Bóg objawienia 170 1. "Wszyscy mamy tego samego Boga" 170 2. "Całkiem Inny" i "Sam z siebie" 173 II. Słowa i Słowo Boga 181 1. Słowa Boga i Święte Księgi 181 2. "Pełnia" objawienia w Jezusie Chrystusie 185 3. Objawienie, zróżnicowane i komplementarne 190 Rozdział szósty SŁOWO BOGA, JEZUS CHRYSTUS I RELIGIE ŚWIATA 196 I. Powszechne działanie Słowa jako takiego 198 1. Mądrość Boża w tradycji mądrościowej 199 2. Słowo Boga w Prologu Ewangelii św. Jana 201 3. Doktryna Logos spermatikos u pierwszych Ojców Kościoła 206 II. Powszechność Słowa i centralność Wydarzenia Jezusa Chrystusa 217 217 1. Centralność Wydarzenia Jezusa Chrystusa 218 2. Powszechność Słowa 221 Rozdział siódmy "JEDYNY POŚREDNIK" I "POŚREDNICTWA UCZESTNICZĄCE" 225 I. Zbawiciel powszechny i jedyny Pośrednik 233 1. Chrystologia Nowego Testamentu na nowo zinterpretowana 233 2. Ludzkie oblicze Boga 238 3. Powszechna obecność Ducha Świętego 244 II. Pośrednictwo i pośrednictwa 249 1. Różne drogi do wspólnego celu 249 2. Pośrednictwa uczestniczące zbawienia 253 3. Rozeznanie wartości zbawczych 259 Rozdział ósmy KRÓLESTWO BOŻE, KOŚCIÓŁ I RELIGIE 265 I. Królestwo Boże i Kościół: tożsamość czy różnica? 267 1. Najnowsza historia stosunku Kościoła i Królestwa Bożego 267 2. Członkowie i budowniczowie uczestniczący w Królestwie Bożym 272 3. "Poza Kościołem nie ma zbawienia"? 274 II. Kościół i religie w Królestwie Bożym 279 1. Konieczność Kościoła 279 2. Kościół, sakrament Królestwa 288 Rozdział dziewiąty DIALOG MIĘDZYRELIGIJNY W SPOŁECZEŃSTWIE 293 PLURALISTYCZNYM 293 I. Fundament teologiczny dialogu 298 1. "Tajemnica jedności" 298 2. Dialog i głoszenie 302 II. Wyzwania i owoce dialogu 305 1. Zaangażowanie i otwarcie 305 2. Wiara osobista i doświadczenie drugiego 308 3. Wzajemne wzbogacenie 310 Rozdział dziesiąty MODLITWA MIĘDZYRELIGIJNA 315 I. Modlić się razem: dlaczego? 319 1. Od dialogu do wspólnej modlitwy 319 2. Religie, dary Boga dla ludzkości 321 II. Modlić się razem: jak? 323 1. Wspólna modlitwa chrześcijan i żydów 324 2. Modlitwa chrześcijan z muzułmanami 326 3. Wspólna modlitwa chrześcijan i "innych" 330 ZAKOŃCZENIE 336 Zasadniczy pluralizm religijny 337 Wzajemna asymetryczna komplementarność 339 Skok jakościowy 342 POSTSCRIPTUM 345 INDEKS OSÓB 350 Schemat książki W przeszłości negatywna ocena innych religii, które można było spotkać w Piśmie Świętym, zarówno w Starym, jak i w Nowym Testamencie, była podkreślana w sposób dość jednostronny. Nie negując istnienia takich negatywnych opinii, trzeba umieścić je we właściwym kontekście i właściwie interpretować. Sprawą zasadniczą wydaje się konieczność jasnego rozróżnienia pomiędzy objawieniem tyczącym religii jako takich i ich karykatur, w jakie zamieniali je ludzie. Były one odrzucane z wielką gorliwością, jak na przykład w przypadku potępienia idolatrii ze strony proroków Starego Testamentu. Jeśli pamiętamy o takim rozróżnieniu, to można znaleźć wiele postaw otwartych i liczne pozytywne elementy doktrynalne w tym względzie zawarte w objawieniu. Trzeba tu dodać, że w odnowionym kontekście spotkania między religiami nie wystarcza wyraźne wymienienie elementów pozytywnych odnajdywanych w objawieniu; trzeba owe elementy pozytywne poddać interpretacji kontekstualnej w realiach dzisiejszej rzeczywistości. W naszym tekście mowa będzie wyłącznie o Nowym Testamencie. Niemniej jednak pierwszy rozdział ma podwójny cel. Przede wszystkim chodzi o wydobycie albo o pomoc w odkryciu - albo o odkrycie ponowne - jaką postawą kierował się Jezus historyczny wobec "obcych", którzy nie należeli do narodu izraelskiego, i jaką pozycję zajmował wobec ich idei i praktyk religijnych. Czy mamy tu do czynienia z postawą negatywnego potępienia, czy też z postawą otwartej sympatii? Druga część rozdziału przechodzi, z tymi samymi pytaniami, od Jezusa historycznego do Kościoła Apostolskiego, o którym jest mowa w tekstach nowotestamentowych. Stawia się więc pytanie, czy konkretna postawa wobec "innych" i teoretyczna ocena ich tradycji religijnych była pozytywna, czy negatywna, otwarta, czy zamknięta. Stawia się również pytanie, czy Kościół wczesnochrześcijański nie przeżył rodzaju ewolucji w postaci pewnego nawrócenia w tym względzie, przechodząc, poprzez opatrznościowe wydarzenia, od zalęknionego zamknięcia do pewnej otwartości. Rozdział nosi więc tytuł Jezus, Kościół Apostolski i religie. Ten pierwszy rozdział tworzy pewną podstawę, na której można już budować. Nie chodzi tutaj jednak o prześledzenie całego rozwoju tradycji chrześcijańskiej, zarówno tej pozytywnej z określeniami takimi, jak "ziarna Słowa" i z "przymierzami z Bogiem" w pismach Ojców z drugiego wieku, jak i negatywnej z wyrażeniem takim, jak "barka zbawienia" i idącym za nim twierdzeniem "poza Kościołem nie ma zbawienia", które poczynając od piątego wieku było opatrywane coraz bardziej restryktywną interpretacją, prowadzącą do wykluczenia wszystkich nie będących chrześcijanami. Nie będziemy się też tutaj zatrzymywali nad "surogatami Ewangelii", tzn. nad tymi wszystkimi sposobami, jakimi teologowie, raz przekonawszy się, że droga lękliwego ekskluzywizmu eklezjologicznego prowadzi donikąd, próbowali znaleźć inne rozwiązania. Chodzi tu o różne teorie "wiary nieuświadomionej", która została uznana jako wystarczająca do zbawienia w Jezusie Chrystusie. Jeśli ktoś chciałby poznać ten długi rozwój, na który składają się zarówno elementy pozytywne, jak i negatywne, wzloty i upadki, może sięgnąć do obszernej rozprawy W kierunku teologii chrześcijańskiej pluralizmu religijnego. Tutaj chcielibyśmy się zatrzymać na czasach współczesnych, tzn. przedstawić panoramę typowych, głównie katolickich, teologii religii z lat poprzedzających Sobór Watykański II, by potem zastanowić się, jakie było naprawdę znaczenie Soboru w interesującej nas kwestii, a następnie ocenić prawdziwe, choć nie bez zastrzeżeń, otwarcie najnowszego nauczania magisterium Kościoła. Tak więc ten drugi rozdział został zatytułowany, uwzględniając jego centralną tematykę: Na rozstajach Soboru Watykańskiego II. Idąc naszą drogą dochodzimy do dnia dzisiejszego teologii religii, robiąc szybki, ale dość kompletny przegląd pozycji teologicznych pisanych z punktu widzenia wartości zbawienia, albo jej braku w innych tradycjach religijnych, ich znaczenia pozytywnego, albo jego braku, w planie Bożym zbawienia ludzkości i ich ewentualnego związku z chrześcijaństwem. Nie trzeba więcej powtarzać, że obok "drogi", która jest w Jezusie, proponuje się także inne "drogi" człowiekowi, również w świecie zachodnim, by doprowadzić go do zbawienia. Nie należy się więc dziwić, że obok propozycji tradycyjnych na ten temat, rozwijają się nowe teorie teologii religii albo wręcz pluralizmu religijnego. Jak będziemy mieli okazję mówić o tym w rozdziale trzecim, sam "pluralizm religijny" przyjmuje różne znaczenia, pośród których należy poczynić konieczne i narzucające się rozróżnienia, by uniknąć niesłusznego pomieszania teorii nie do pogodzenia z treścią wiary chrześcijańskiej - paradygmat pluralistyczny teologów nazywanych "pluralistami" - z wysiłkami poważnych teologów, którzy utrzymując bez chwili wahania zasadnicze centrum wiary, starają się dostrzec pozytywne znaczenie innych istniejących na świecie tradycji religijnych w Bożym planie dla ludzkości. Tak więc trzeci rozdział zdaje sprawę z aktualnej debaty teologii religii i jest zatytułowany Chrześcijaństwo i religie w teologii współczesnej. Po trzech rozdziałach, które można zbiorczo nazwać "teologią pozytywną", następują rozdziały, które można określić mianem tzw. "teologii syntetycznej", unikając nazwy "teologia systematyczna", jak też "teologia dogmatyczna". Już wcześniej wyjaśniłem braki metody "dogmatycznej" w teologii; z drugiej strony trzeba dobrze zrozumieć, że tajemnica Boga jak też tajemnica planów Bożych wobec ludzkości - wymykają się wszelkiej próbie "systematyzacji" teologicznej, będąc i pozostając, na każdym kroku i w każdej sytuacji, naszym ograniczonym, częściowym i tymczasowym zrozumieniem tej tajemnicy. W każdym razie pod nazwą "teologia syntetyczna" zostają podjęte pytania zasadnicze, nawet te najbardziej palące, o których mówi się w teologii religii dzisiaj. Chodziło o przedstawienie w sposób poważny, ale i otwarty, o nakreślenie podstaw chrześcijańskiej teologii religii i pluralizmu religijnego, która otworzyłaby drogę owocnemu dialogowi międzyreligijnemu. Pierwszy problem, o którym jest mowa w rozdziale czwartym, to kwestia rozległości "historii zbawienia" albo "zbawienia w historii". Pod tytułem Bóg przymierza i religie skrywa się pytanie, czy Bóg, który się objawił w tradycji hebrajskiej i w Jezusie Chrystusie, zawarł również z "poganami" jakieś przymierze zbawcze, tak że i oni mogą i powinni być nazywani "ludami Boga", "ludami Boga przymierza". Poza tym zostaje postawione pytanie, czy te przymierza "kosmiczne" do dzisiaj zachowują swoje znaczenie dzięki temu, iż ustanawiają stosunek osobowy pomiędzy Bogiem i narodami, których inicjatywa pozostaje jednakowoż zawsze po stronie powszechnej woli zbawczej Boga i w Jego miłości bez ograniczeń. Z problemem przynależności "innych" do historii zbawienia i ich związku przymierza z Bogiem żywym łączy się problem objawienia Boga ludziom poprzez historię "wiele razy i na wiele sposobów", nim objawił się "ostatecznie w tych dniach ... przez Syna" (Hbr 1, 1-2). Nie kwestionuje się faktu, że autor listu do Hebrajczyków miał na myśli wyłącznie objawienia Boga przez proroków tradycji hebrajskiej. Stawia się jednak pytanie, czy nie należy poszerzyć perspektywy otwartej przez tekst na całość historii ludzkości. Chociaż w plan Bożych przymierzy i w historię zbawienia są włączone wszystkie narody, to czyż nie należałoby wnioskować, że w jakiś sposób, niechby nawet wstępny i niepełny, Bóg objawił się w ich historii przez słowa objawiające i zbawcze gesty? Rozdział piąty próbuje udzielić pozytywnej odpowiedzi na takie pytanie w swym tytule Wiele razy i na różne sposoby. Zostaje postawiona hipoteza, że w innych tradycjach religijnych, w pamięci zapisanej w ich świętych księgach jak też w ich żywej praktyce religijnej, mamy do czynienia ze śladami słów Boga i gestów zbawczych, "różnym obliczem Boskości", które można odkryć, wydobyć i uhonorować. Jezus Chrystus jest szczytem samoobjawienia Boga wobec ludzkości. W Słowie Boga, które stało się człowiekiem w Jezusie z Nazaretu, Bóg wyrzekł swoje ostateczne słowo wobec ludzkości i spełnił tajemnicę zbawienia ludzkości w świecie. Objawienie Boga w Jezusie Chrystusie jest ostateczne i niedościgłe w historii objawień Bożych; ma to związek z tożsamością osobową człowieka Jezusa jako Syna Boga Jedynego, który stał się człowiekiem. Podobnie trzeba przyznać powszechną wartość zbawczą życiu ludzkiemu Jezusa, a szczególnie tajemnicy paschalnej śmierci i zmartwychwstania. To wszakże nie oznacza, że świadomość ludzka Jezusa wyczerpuje - albo może wyczerpać - tajemnicę Bożą, a w konsekwencji, że objawienie Boga w nim jest objawieniem ostatecznym tajemnicy Bożej. Nie oznacza to również, że życie, śmierć i zmartwychwstanie Jezusa są jedynym rzeczywistym i możliwym wyrazem mocy zbawczej tego samego Słowa Bożego. Rozdział szósty, zatytułowany Słowo Boga, Jezus Chrystus i religie świata, próbuje wyjaśniać i tłumaczyć, w jakim sensie Słowo Boga jako takie może działać w sposób zbawczy poza człowieczeństwem Jezusa, również zmartwychwstałego i okrytego chwałą, choć zawsze z tym człowieczeństwem w "łączności". Podkreśla w istocie ścisły związek, w jedynym zbawczym planie ludzkości, pomiędzy działaniem oświecającym i zbawczym Słowa jako takiego i tajemnicą zbawienia spełnioną przez Boga w wydarzeniu historycznym Jezusa Chrystusa. Podkreśla również wagę i znaczenie zbawczego działania Słowa jako takiego dla teologii otwartej na religie. Rozdział siódmy zatytułowany "Jedyny pośrednik" i "pośrednictwa uczestniczące" jest bardzo bliski poprzedniemu. Chodzi o pokazanie, że "jedyne pośrednictwo" Jezusa Chrystusa pomiędzy ludźmi i Bogiem, wyraźnie pokazane w Nowym Testamencie (1Tm 2, 5), w istocie nie wyklucza "pośrednictw pośrednich", obecnych w innych tradycjach religijnych. Czyli tajemnica zbawienia dokonana w Jezusie Chrystusie może dotrzeć do ludzi na różne sposoby, przez różne pośrednictwa, które reprezentują różne sposoby uwidocznienia sakramentalnej tajemnicy zbawienia. Podobne pośrednictwa uczestniczące nie powinny być traktowane na równi z pośrednictwem obecnym w Kościele - wszak i on jest uczestniczeniem w jedynym pośrednictwie Jezusa Chrystusa. Należy utrzymywać, że Kościół, którego podwalinę stanowi Wydarzenie Chrystusa i którego Chrystus jest Głową i Panem, przedstawia w sposób najpełniejszy widzialność sakramentalną tajemnicy zbawienia w Jezusie Chrystusie; ale nie jest sposobem jedynym. Przeciwnie, w innych tradycjach religijnych istnieje prawdziwe, choć niepełne, pośrednictwo tajemnicy, dlatego mogą one służyć jako "drogi" czy "ścieżki" zbawienia swoim członkom. Taka działalność innych tradycji religijnych w porządku zbawienia powinna w każdym razie zawsze być umieszczana w globalnym planie Boga wobec ludzkości, który swój szczyt znajduje w Wydarzeniu Jezusa Chrystusa. Rozdział ósmy zajmuje się bliżej problemem wzajemnego stosunku Kościoła, Królestwa Bożego i religii. Właśnie dlatego nosi tytuł Królestwo Boże, Kościół i religie. Chodzi o pokazanie w sposób jasny, że Królestwo Boże głoszone przez Jezusa jest czymś szerszym od Kościoła. Bóg ustanowił swoje Królestwo w Jezusie, w Jego życiu, w Jego słowach i w Jego gestach, i ostatecznie w tajemnicy paschalnej Jego śmierci i zmartwychwstania. Nie można utożsamiać Królestwa Bożego obecnego w historii z Kościołem. Królestwo Boże przedstawia tajemnicę zbawienia obecną i działającą w świecie i w historii. Jest to rzeczywistość powszechna, w której członkowie innych tradycji religijnych mogą uczestniczyć w całej pełni, razem z chrześcijanami. Tak więc Kościół nie jest Królestwem; jest zaś jego "sakramentem" w tym sensie, w jakim oznacza, świadczy i głosi jako "dobrą nowinę" dla wszystkich ludzi obecność działającą Królestwa Bożego w świecie i w historii. W tym rozdziale zostają podkreślone znaczenie i waga dla teologii religii wspólnej przynależności do Królestwa wszystkich ludzi, chrześcijan i "innych". Ta doktryna służy również, w szczególny sposób, jako teologiczny fundament dialogu międzyreligijnego. Rozdział dziewiąty nosi tytuł: Dialog międzyreligijny w społeczeństwie pluralistycznym. Zważywszy na fakt, że wszyscy ludzie, niezależnie od ich przynależności do takiej czy innej tradycji religijnej, są współczłonkami Królestwa Bożego i są razem wezwani przez Boga, by budować Jego Królestwo w historii kierując się ku pełni eschatologicznej, trzeba przyjąć, że pośród chrześcijan i "innych" istnieje już głęboka wspólnota. Odkrywa się, że różnice w posłuszeństwie religijnym, które nas dzielą, mają w oczach Boga mniejszy ciężar niż istotne realia, w których już jesteśmy złączeni, zanim dojdzie do naszych wspólnych działań. Do obowiązków dialogu międzyreligijnego należy ukazanie w sposób widoczny owej głębokiej jedności między chrześcijanami i członkami innych tradycji religijnych. Rozdział ten wyjaśnia, jak poprzez praktykę dialogu może dojść do osiągnięcia wzajemnych korzyści między różnymi tradycjami, jak również do współpracy we wspólnym zaangażowaniu, by stworzyć świat bardziej ludzki, a więc bardziej Boży. Następuje rozdział dziesiąty i ostatni, blisko związany z poprzednim. Chodzi o postawienie pytania w kontekście dialogu międzyreligijnego, czy byłaby rzeczą możliwą, a może nawet pożądaną, praktyka wspólnej modlitwy chrześcijan i członków innych tradycji religijnych. Tak więc stawia się po pierwsze pytanie, jaki byłby fundament teologiczny takiej wspólnej modlitwy z zasady, niezależnie od konkretnie włączonych w nią tradycji religijnych. Następnie, mając na uwadze owe poszczególne tradycje religijne włączone w ową modlitwę, zarówno monoteistyczne, jak i inne, stawia się pytanie, jaki może być szczególny fundament uzasadniający taką praktykę. Poza tym zostają zaproponowane pewne rozwiązania konkretne, by móc praktykować modlitwę międzyreligijną. Zauważono wcześniej, że współczesna problematyka teologii religii rozwija się w kontekście pluralizmu religijnego. Na końcu całego procesu myślowego zostaje postawione pytanie, czy jest rzeczą słuszną czy nie, z punktu widzenia teologii chrześcijańskiej, mówienie o pluralizmie religijnym z zasady, a nie tylko o pluralizmie istniejącym. Innymi słowy, chodzi o to, czy można, czy też nie stwierdzić, z punktu widzenia teologicznego, że wielość religii jako charakterystyczna dla świata, w którym żyjemy dzisiaj, ma wartość pozytywną dla planu Bożego wobec ludzkości. Trzeba jasno sobie zdawać sprawę, o co w tym pytaniu naprawdę chodzi - że nie ma ono nic wspólnego z przyjęciem podstępnego "paradygmatu pluralistycznego" teologów pluralistycznych ani z jakimkolwiek "relatywizmem" doktrynalnym. Idzie natomiast o to, czy w globalnym i jedynym planie wybranym i określonym przez Boga w Jego wieczności dla całego rodzaju ludzkiego i urzeczywistnianym konkretnie w naszej historii pluralizm religijny nie ma jakiegoś znaczenia pozytywnego. Być może jest ono ukryte i winniśmy je jeszcze odkryć. W książce zostaje wyjaśnione: Bóg zaczął poszukiwać ludzi w historii wcześniej, niż oni byli sami w stanie Go poszukiwać. Czy "sposób Bogu wiadomy" (por. Gaudium et Spes 22), dzięki któremu "Duch Święty wszystkim ofiaruje możliwość dojścia ... do uczestnictwa w paschalnej tajemnicy" zbawienia, czy - powtórzmy - ów "sposób" nie są to przypadkiem drogi historyczne tych ludzi, którzy nie poznali Jezusa Chrystusa, a którzy na nich właśnie szukali Boga, gdyż On sam szukał ich już wcześniej? Czyż te "drogi" nie są drogami Boga? Jeśli przesłanie Pisma Świętego - jak o tym będzie mowa szczegółowo później - widzi we wszystkich religiach świata "dary Boga dla narodów", czyż z tego nie wynika, że pluralizm tradycji religijnych ma w zamyśle Bożym wobec ludzkości znaczenie pozytywne? To jest właśnie ów "pluralizm religijny z zasady", który tutaj uznajemy za wartościowy. Serdecznie dziękuję ojcu Geraldowi O`Collinsowi, który zapoznał się z maszynopisem książki niezwykle starannie i udzielił mi wielu wskazówek, przyczyniając się do jej poprawy; chciałbym również podziękować ojcu Sebastianowi Grasso, który przeczytał i poprawił tekst włoski. 31 marca 2000 opr. mg/ab 10:06❓ Ile osób zginęło w sumie z powodu religii Chrześcijańskiej?Licząc krucjaty, Azteków itd. 10:12 odpowiedzzanonimizowany42525389 Generał Jakbyś chciał prawdę poznać, to na pewno nie pytałbyś się tu, tylko poszukałbyś jakiś opracowań naukowych. 10:49 10:50😒 10:52 One Biliion People! 10:55 10:59 11:02 Charles Earl Grey ---> zapytaj Palikota 11:08 Jakie prowo? Zwyczajnie w South Parku było o tym wspomniane i się zainteresowałem tematem. 11:09 odpowiedzzanonimizowany153971177 Legend (1) a to religia chrześcijańska, nakazuje mordować niewiernych, albo nawracać mieczem? przecież religia chrześcijańska nie może brać odpowiedzialności za to co robili niektórzy jej wyznawcy mieniący się chrześcijanami. to tak jak bym ja zapytał ile osób zginęło z powodu ateizmu ? (mao, stalin, polpot) 11:17 Warto rozważyć jeszcze kwestię czy była to przyczyna czy pretekst. Częściej to drugie. 11:19 11:30 MANOLITO -----> to tak jak bym ja zapytał ile osób zginęło z powodu ateizmu ? (mao, stalin, polpot).... albo w imię szerzenia wolności, równości i braterstwa vide rewolucja (anty)francuska, gdzie w ciągu kilku lat zgilotynowano prawie dwadzieścia tysięcy ludzi. W zdecydowanej większości wypadków bez sądu, bowiem to oskarżony busiał udowodnić swą niewinność a trybunał miał do wyboru tylko dwie opcje: śmierć lub uniewinnienie. Nic okazji, pod linkiem znaleźć można niekompletną listę tychże "rojalistów, reakcjonistków, spekulantów i pozostałych wrogów rewolucji" zgładzonych w imię postępowych idei i świata bez Boga: 11:42 Najmniej, w porównaniu z innymi religiami i ateizmem. 11:49 odpowiedzzanonimizowany560811101 Senator A mi się wydaje że 422 osoby. 12:10 Przecież religia chrześcijańska nie może brać odpowiedzialności za to co robili niektórzy jej wyznawcy mieniący się chrześcijanami. To zupelnie jak w dzisiejszym swiecie, ci co najwiecej szczekaja, wojuja, pluja, walcza to tylko pozerzy ktorzy w ich mniemaniu sa katolikami a naprawde to nie maja z katolikami za wiele wspolnego. Polecam poszukac takich osob na tym forum :D 12:11 Pytanie typu," ile osób zginęło z powodu gier komputerowych". 12:32 Z powodu chrześcijaństwa chyba nie aż tak dużo, najgorsze było średniowiecze(krucjaty, krzyżacy - tak to pojmowano, że zabijanie za swojego Boga jest dobre), ale też jak napisałeś powyżej wielcy hiszpanie, czy inni koloniści także zabijali za to, że ludy Ameryki miały innego Boga(widocznie nie umieli nauczać słowem jak Chrystus..) Wielkim zabójcom był też islam prowadzący swoją świętą wojne.. A w dzisiejszych czasach najgorszym wierzeniem jest ateizm, przejawiający się pod postacią komunizmu, faszyzmu.. Jednakże wiem że chrześcijaństwo zawsze było pod ostrzałem..(przynajmniej prawdziwi chrześcijanie) Ostatnio zabito kilku chrześcijan podczas pasterki, ogólnie prawie cały czas jakiś chrześcijanin ginie np. w Indiach.. Władze na ten temat milczą.. ( ) ( ) Mój wujek podczas PRL powiedział pare słów na Stalina i na jego polityke to go zamkneli na Boże Narodzenie, wsadzili go do jakiejś piwnicy gdzie było po kolana wody, ręce przymocowali do sufitu i bili go i kazali mu się wyrzec swej wiary.. Jego żona mogła tylko przynieść mu raz na jakiś czas papkę z kartofli+troche chleba.. W dzisiejszych czasach to jak przezwiesz żyda, to cie osądzi o antysemityzm, jak muzułmanina to cie spali razem z rodziną, jak ateiste to powie że jesteś po*%^ny i przyjdzie z bandą i ci na kopie.. a chrześcijanina można i nawet gdy chrześcijanin stanie w obronie swej wiary i wartości choć słowem, to wtedy powiedzą że jest agresywny itp. Tak na koniec ja osobiście chcę zaprzestać kłótnią, walką na tle religijnym, etnicznym, narodowościowym.......................... 12:41 Bardzo wielu zginęło w obronie swojej wiary chrześcijańskiej. 12:48 odpowiedzzanonimizowany77129625 Centurion jak widać o jednego trolla za mało 12:50 odpowiedzzanonimizowany805622111 Legend A w dzisiejszych czasach najgorszym wierzeniem jest ateizm - Ateizm polega na braku wiary. Czlowiek wowczas jest pusty i nie mowie tu o wierze Chrzescijanskiej, ale jakiejkolwiek. Wowczas, jaki jest sens zycia ? 12:51 @UpA jaki jest sens życia wierzącego? 12:55 Persecuted---> dążenie do zbawienia 12:58 @UpTo znaczy? Zbawienie ma nastąpić po śmierci tak? Czyli przez całe życie przygotowujecie się do śmierci? To dopiero sens życia... 12:58 odpowiedzzanonimizowany805622111 Legend @Persecuted - Aby zadawac takie pytania, trzeba nie miec umyslu. Zyjesz, przyjmujac zbawcza wole. Do smierci musisz byc przygotowany zawsze. Zyjesz ze swoja wiara, wierzac ze po smierci dostapisz zaszczytu bycia w Niebie. 13:02 odpowiedzzanonimizowany86194346 Generał Pewnie całkiem sporo. Ale trzeba też dodać, że całkiem sporo, może nawet tyle samo/więcej, ginęło z powodu innych religii i ateizmu. Śmiem twierdzić, że sukinsynom mordującym innych ludzi żadna religia bądź jej brak nie jest to często niestety religia jest wykorzystywana jako przykrywka, jak chociażby Islam wykorzystywany przez blisko-wschodnich terrorystów. 13:03 @SethlanAby zadawac takie pytania, trzeba nie miec umysluTypowa reakcja katolika na "trudne" pytania - zmieszać z błotem, obrzucić g***... Kultura? Miłowanie bliźniego? A co to takiego?Zyjesz, przyjmujac zbawcza wole. Do smierci musisz byc przygotowany zawsze. Zyjesz ze swoja wiara, wierzac ze po smierci dostapisz zaszczytu bycia w nie odpowiada na pytanie na temat celu życia wierzącego. Piszesz JAK żyć, ale nie piszesz w PO CO.@Degnar*A w jaki sposób ludzie ginęli z powodu ateizmu? 13:05 odpowiedzzanonimizowany805622111 Legend To nie odpowiada na pytanie na temat celu życia wierzącego. Piszesz JAK żyć, ale nie piszesz w JAKIM CELU. Uważałem i to bardzo. Dlatego nie wkręcisz mi, że w czasach kiedy kościół był aktywną i liczącą się siłą polityczną w Europie "nie miał z tym wiele wspólnego". 13:52 A co to ma do rzeczy? Myślisz, że rycerze szli na wojne, bo " kościół był aktywną i liczącą się siłą polityczną w Europie"? lol 13:54 odpowiedzzanonimizowany805622111 Legend Tak sie sklada, ze wowczas papiez byl pomyslodawca krucjat. Wiec jak widac, dawniej Kosciol nie byl swiety. 13:55 odpowiedzzanonimizowany86194346 Generał A w jaki sposób ludzie ginęli z powodu ateizmu?Szczerze nie znam przypadków morderstw na taką skalę gdzie próbowano by się zasłonić ateizmem (czyli jak np. krucjaty czy "muzułmański" terroryzm), ale trzeba przyznać, że pojawiały się ateistyczne reżimy aktywnie walczące z religią (ktoś wspominał już tutaj o Pol Pocie). Chodzi mi tylko o to, że zarówno wśród ludzi deklarujących którąkolwiek religię jak i ateistów są ludzie źli, zdolni robić naprawdę okropne co to ma do rzeczy? Myślisz, że rycerze szli na wojne, bo " kościół był aktywną i liczącą się siłą polityczną w Europie"? lolRycerze szli na wojnę bo władcy byli chciwi, a że kościół też był(jest?) chciwcy to dawał oficjalne i wygodny powód do mordowania i grabienia, oczywiście nie za darmo. Z tym co głosi religia chrześcijańska nie ma to raczej nic wspólnego ^^ Ale, że ludzi to dranie to niestety jest jak jest. 13:58 odpowiedzTrael223 Ja Bez Żadnego Trybu @minarel - Ano ma bardzo wiele do rzeczy. Jeśli chodzi o krucjaty to odbywały się one z inicjatywy papieża lub z jego poparciem. A w jakim celu jechali tam rycerze to już ich jest ich prywatna sprawa: czy była to kasa, kasa&wiara, wiara. Więc teraz nie ma co udawać i wymyślać "niewiele wspólnego". 14:02 [39]Rycerze szli na wojne? To odbicie ziemi swietej, walka z niewiernymi poganami i heretykami, nawracanie indian w przypadku konkwisty nie ma nic wspolnego z religia? Smieszne to jest, negowac taki wplyw kosciola z drugiej strony rownac komunizm z ateizmem, no ale ateista musi byc przeciez komuchem, czerownym, od razu lewacką świnią. 14:09 A w jakim celu jechali tam rycerze to już ich jest ich prywatna sprawaNo właśnie ja upatruje w tym główną przyczynę. Ludzie potrzebowali tylko pretekstu do wojny, a że taki dostali... Mógłby być jakikolwiek inny... Bo i tak głównym celem nie było odbicie Ziemii Świętej tylko osłabienie państw zagrażających Europie zachodniej (albo inaczej - żeby wzmocnić Europę zachodnią wobec wschodu).Smieszne to jest, negowac taki wplyw kosciola z drugiej strony rownac komunizm z ateizmem, no ale ateista musi byc przeciez komuchem, czerownym, od razu lewacką tego nie powiedziałem. Szanuje świadomych ateistów i nigdy nie nazwałbym ich tak po prostu tylko dodać, że religia dla władców na przestrzeni dziejów nie była celem samym w sobie tylko elementem gry politycznej. 14:18 No właśnie ja upatruje w tym główną przyczynę. Ludzie potrzebowali tylko pretekstu do wojny, a że taki dostali... Mógłby być jakikolwiek inny... Bo i tak głównym celem nie było odbicie Ziemii Świętej tylko osłabienie państw zagrażających Europie Przyczyn było zresztą o wiele więcej. Niektórzy spośród władców wykorzystywało krucjaty jako sposób zapewnienia sobie spokoju w królestwie. Gdy się bowiem wojów zbyt wielu się robiło, a tym bardziej gdy krwi im się zachciało rozlewać, to lepiej było dać upust takim zapędom zagranicą niżli na własnej ziemi. Primogenitura też swoje w tym względzie robiła. Skoro na żaden majątek w spadku nie było co liczyć, to szukało się go właśnie na kraucjatach. 14:19😈 Tak na prawdę to zginęło 666 osób :| 14:20 Poziom smeisznosci niektorych siega dna i wbija sie dalej i dalej... ^^^I jeszcze taki "madry" o innych pisze per "pseudointelektualista".Jak ateista kogos zabije to jest to bezposredni wplyw iz przez brak wiary nie mial, oczywiscie, zadnych zasad moralnych ktorych ateisci z definicji nie posiadaja w odroznieniu od chrzescijan ergo caly ateizm to chrzescijanin kogos zabije to nie ma to nic wspolnego z jego religia bo chrzescijanie jako calosc posiadaja wielkie zasoby moralnosci, w odroznieniu od strasznych ateistow, wpajane im przez religie i jesli zabili to na pewno nie byli Prawdziwymi Chrzescijanami, w odroznieniu od Prawdziwych Chrzescijan ;), ktorzy na nikogo reki by nie podniesli i nadstawili drugi policzek."Argumentacja" zawsze ta sama. Jesli zabojca byl ateista jak Stalin to ateizmowi mozna przypisac wszystkie jego czyny. Jesli masowym morderca byl chrzescijanin, jak...wymien kogo chcesz..., to nie mialo to nic wspolnego z chrzescijanstwem, zawsze chodzilo o cos innego byle nie o religie ^^Krucjaty mialy cos wspolnego z Kosciolem Katolickim? A feee, to bluznierstwo. ^^ 14:20 Ciekawe tylko że temat tego wątku określa ogólnie całą wiarę chrześcijańską, a jakie inne wiary Chrześcijańskie oprócz katolików mordowały tak ogromne ilości osób innej wiary? 14:39 Jak ateista kogos zabije to jest to bezposredni wplyw iz przez brak wiary nie mial, oczywiscie, zadnych zasad moralnych ktorych ateisci z definicji nie posiadaja w odroznieniu od chrzescijan ergo caly ateizm to chrzescijanin kogos zabije to nie ma to nic wspolnego z jego religia bo chrzescijanie jako calosc posiadaja wielkie zasoby moralnosci, w odroznieniu od strasznych ateistow, wpajane im przez religie i jesli zabili to na pewno nie byli Prawdziwymi Chrzescijanami, w odroznieniu od Prawdziwych Chrzescijan ;), ktorzy na nikogo reki by nie podniesli i nadstawili drugi jesteś. Ale to właśnie tacy pseudointelektualiści mają właśnie takie wąskie jednak nie uważam instytucji papiestwa i kościołów za świętych. Uważam, że są winni zbrodni popełnionych przez inkwizycję, procesów w których ginęły domniemane czarownice. Aczkolwiek jestem przeciwny wyolbrzymianiu wpływu chrześcijaństwa na wyprawy krzyżowe, ludobójstwo Azteków i wojny (np. trzydziestoletnią)."Argumentacja" zawsze ta sama. Jesli zabojca byl ateista jak Stalin to ateizmowi mozna przypisac wszystkie jego czyny. Jesli masowym morderca byl chrzescijanin, jak...wymien kogo chcesz..., to nie mialo to nic wspolnego z chrzescijanstwem, zawsze chodzilo o cos innego byle nie o religie ^^Nie było nigdy masowego mordercy że masowymi mordercami byli głównie ateiści? No cóż... Jednakże nie uważam, że to ateizm był przyczyną mordów, tylko ideologia socjalistyczna (Stalin, Hitler, Mao Zedong, Pol Pot) . 14:41 Stalin_San dobra uwaga. Pewnie większość tutaj piszących nie zdaje sobie sprawy że Katolicyzm to nie to samo co Chrześcijaństwo... Proszę Was, jeżeli wypowiadacie się na temat Islamu, Judaizmu, Buddyzmu itd., to zapoznajcie się chociaż trochę z tematem. 14:45 Sinic ---> czy ja gdzieś zapisałem że to imho jedyne przyczyny że się musisz odrazu na personalne wycieczki wybierać? Sam robisz się w tym momencie -----> Elżbieta I dość skutecznie rozprawiała się z katolikami, wbrew landrynkowemu obrazowi zaprezentowanemu w dwóch ostatnich filmach kostiumowych jej poświęconych. Purytanie w XVII i XVIII na terenie ameryki północnej też poczynali sobie całkiem nieźle z rdzennymi mieszkańcami czy też katolickimi mieszkańcami prowincji hiszpańskich. 14:46 Każdy fanatyzm jest zły. Tak samo groźny jest ekstremistyczny wyznawca islamu czy chrześcijaństwa, jak i fanatyczny widzę sensu spinania się na tle religijnym. Jaki jest sens atakowania drugiego człowieka za wiarę bądź jej brak? Żaden. 14:51❓ odpowiedzDarat124 Mr Paranoico Zastanawiam się tylko jakie są kryteria odnośnie masowego mordercy ... ilu ludzi trzeba zabić ? Trzeba dokonać tego własnoręcznie, czy też wystarczy wydać rozkaz ? Popieranie/wymowna bierność ... da się to podciągnąć ? 15:02 odpowiedzzanonimizowany67608428 Centurion @minarelCo jak co ale to nie inkwizycja była odpowiedzialna za palenie czarownic. Zaryzykował bym nawet stwierdzenie że w większości katolicy(no może w Hiszpanii) także nie byli. 15:03 Darat ----> też wystarczy wydać rozkaz ? Popieranie/wymowna bierność ... da się to podciągnąć ?Bierność spoko, sprawdzone i się kwalifikuje. Piusa XII niektórzy porównują z Himmlerem już od dawna. 15:05 dasintra -->Jesli w stosunku do kogos uznalem za slusze "personalne wycieczki" to do minarela, ktory mial prawo moja wypowiedz za takowa do ciebie to raczej nie ale skoro uznajesz sie za "poszkodowanego" to wola twoja, strasznei przepraszam ^^minarel -->Masowych mordercow wyznajacych wiare chrzescijanska znalazlbys na przestrzeni wiekow setki "duzego kalibru" i pewnie setki tysiecy "mniejszych". Moze i zaden z nich nie mial jako jednostka tylu ofiar na sumieni co Stalin ale wszyscy razem wielokrotnie go pokonali. Chyba ze twoja definicja "masowego" siega tylko tych ktorych ofiary ida w miliony... w takim razie pragnalbym ci przypomniec iz juz nawet pomijajac jej blad to zwyczajnie ludzi jest coraz wiecej. Byc moze gdy kiedys bedzie nas tryliony a jakis maniak wymorduje miliardy to ktos podobny tobie "zapomni" o tych ktorzy mordowali miliony i stworzy swoja 'definicje".Tak a propos to tylko w wojnie 30-letniej, przede wszystkim religijnej i tutaj zadne wymowki tego nie zmienia, zginelo dziesiatki milionow ludzi i bylo w niej wielu "masowych mordercow" majacych na sumieniu nawet dziestaki tysiecy ofiar kazdy. Nawet w ogolnej liczbie ofiar ta wojna ma olbrzymie wskazniki, a jeszcze straszniej to wyglada gdy sie porowna wskazniki procentowe przy mniejszym znacznie owczesnym zaludnieniu...Po obu stronach tutaj mordowali sie chrzescijanie w imie dogmatow. Notabene Kosciol Katolicki w tej wojnie nie bronil swojej wiary tylko swoich majatkow i przywilejow, na ktorych im najbardziej zalezalo. Wiec tez mozesz uznac iz nie byla to wojna religijna tylko majatkowa ^^ 15:26😜 Sinic ---> Tak a propos to tylko w wojnie 30-letniej, przede wszystkim religijnej i tutaj zadne wymowki tego nie zmieniaNie podpuszczaj.... nie podpuszczaj mnie :pPozwolę sobie nadmienić że to czescy protestanci rozlali krew jako pierwsi :) 15:43 Pytanie powinno brzmieć: "Ile osób zginęło z powodu fanatyzmu?" I tu możemy sumować ofiary fanatyków wszystkich wyznań, sekt, ateistów wrzucając ich do jednego wora! 15:49 Sinic -> nie wierzę żeby wszyscy ludzie zabici z powodu wiary przez chrześcijan mogli się równać z liczbą ofiar Stalina, która spokojnie sięga 40-50 milionom. Trzeba też wsiąść pod uwagę okres czasu. Chrześcijaństwo trwa przecież od 2 tysięcy tym ofiar wojny trzydziestoletniej nie było raczej więcej niż 10 milionów. O tu masz dane: 16:14 Dla ignorancji nie ma żadnego usprawiedliwienia. Polecam się zapoznać z nowoczesną historiografią (i to głównego nurtu!), która dosłownie demoluje różne mity dotyczące tego "okropnego chrześcijaństwa". Np. w przypadku krucjat: Riley-Smith, Tyerman, Thomas Asbridge, Thomas Madden. Inkwizycji: Edward Peters, Henry Kamen. Urbanoidy niech dalej czerpią swoją wiedzę z "Faktów i Mitów" - strawy na ich poziomie intelektualno-moralnym :) 16:25 Hajle Selasje ---> ba, badanie dokumentacji dotyczącej wyroków hiszpańskiej inkwizycji pozwoliło nawet na weryfikację danych dotyczących samego deTorquemady. 16:34 Tak a propos to tylko w wojnie 30-letniej, przede wszystkim religijnej i tutaj zadne wymowki tego nie zmieniaNawet taka wymówka, że wojna 30-letnia wybuchła po to aby osłabić władzę dynastii Habsburgów? I że w koalicji przeciw katolickim Habsburgom stanęła katolicka Francja? To jest ta wojna religijna?Masowych mordercow wyznajacych wiare chrzescijanska znalazlbys na przestrzeni wiekow setki "duzego kalibru" i pewnie setki tysiecy "mniejszych".Nazwiska nie bądźcie głupi, w Europie nikt się o wiare nie zabijał, tylko o władzę i pieniądze. 16:44😈 odpowiedzTrael223 Ja Bez Żadnego Trybu Ludzie, nie bądźcie głupi, w Europie nikt się o wiare nie zabijał, tylko o władzę i że był to też jeden z celów kościoła... 16:45 No dobrze Trael, ale w tym wypadku to już nie jest wojna z powodu wiary tylko wojna kościoła o pieniądze. 16:49 Trael -> czyli jednak przyznajesz, ze nie z powodu wiary? :P 17:41😊 odpowiedzTrael223 Ja Bez Żadnego Trybu No dobrze Trael, ale w tym wypadku to już nie jest wojna z powodu wiary tylko wojna kościoła o skąd wiesz gdzie kończy się jedno a zaczyna drugie. Wiem w perfekcyjnym świecie jak jedno to nie drugie. Jednak w tamtych czasach (w obecnych też) władza, pieniądze i relgia się przenikają. Jak znaleźć tą granicę, szczególnie, że w czasach "przed narodowych" jednym z podstawowych elementów przynależności człowieka była religia? Jak znaleźć granicę w momencie gdy sam kościół bierze udział w tej zabawie?@Darth - Muszę cię rozczarować :) 17:48 Trael -> religia to nie to samo co wiara. Mylisz pojecia. 17:53 no i co, soul, warto bylo odblokowac polityke i religie? :D 18:02😊 Drogi Traelu, na podstawie własnego doświadczenia, przeczytanych książek i artykułów doszedłem do wniosku, że człowiek zawsze kierował się zyskiem (Homo oeconomicus), a wszystkie aspekty jak religia i władza miały mu ten zysk (pieniądze, dobra materialne) pośrednio zapewnić. I to by było chyba tyle mojego zdania w tym temacie. Pozdrawiam :) 19:10 13:25 "kanadyjski holokaust - Udokumentowano śmierć 50 tys. indiańskich dzieci w szkołach z internatem prowadzonych przez katolickich duchownych i zakonnice w Kanadzie[...]informując ją o systematycznej przemocy fizycznej i seksualnej, elektrowstrząsach, eksperymentach medycznych, masowej sterylizacji i morderstwach popełnianych na kanadyjskich tubylcach[...] 14:37😁 Gazetka urbanoidów napisała szkalujący Kościół Katolicki artykuł, podpierając się przy tym tekstami jakiegoś czubka. Rzeczywiście, świat zatrząsł się w posadach. 14:38😍 odpowiedzzanonimizowany70632623 Generał Ile osób zginęło w sumie z powodu religii Chrześcijańskiej?Nie interesuj się, tylko martw się o siebie. 15:34 Hajle Selasje ---> "szkalujący Kościół Katolicki artykuł, podpierając się przy tym tekstami jakiegoś czubka." - czytałeś go w ogóle? Wiesz o co się sprawa rozchodzi? Jakby to był tylko artykuł, to rząd kanadyjski by nie wypłacał odszkodowań, sprawa nie oparła by się o ONZ, a w sądach nie leżałyby tysiące to nie jest pierwszy artykuł o tym, a ta sprawa ciągnie się od dla Hajle nie ma znaczenia 50 tys. dzieci, tylko to że szkalują Kościół katolicki. Co za zwykle wyszedł z Ciebie standardowy "kinowy moher" - taki co krytykuje film puszczany w kinie, mimo, że go nie widział, nie wie o co w nim chodzi, ale ... "ksiundz tak pedzioł".Poszukaj sobie więcej na ten temat zrozumiesz jaką piramidalną brednię tu koncentracyjne w Jugosławii prowadzone przez franciszkan, za wiedzą i poparciem biskupów i papieża - to też oczywiście kłamstwo? Poczytaj sobie o Ante Pavelicu i Alojzije Stepinacu. 15:34 tak czy siak nic nie przebylo komunizmu :))ZSRR plus chiny plus kambodza :))to spokojnie ponad 100 milionow .A tego przebic nie da rady. 15:44 Belert ---> Liczby nie mają znaczenia. Znaczenie ma to, że ci, którzy mają/mieli być wzorem do naśladowania, kapłani Boga, ci, którzy są pośrednikami w rozmowach z Bogiem, posłannikami Boga na ziemi - mordują, gwałcą, kradną, oszukują ... i co tylko sobie wymyślisz. Ale jasne - najlepiej zakrzykiwać się, kto więcej zamordował. Liczby robią wrażenie. A to KTO to robił już nie. Tak? 16:12 Hellmaker----> czytałeś go w ogóle? Wiesz o co się sprawa rozchodzi?Nie czytam byle ścierwa. Sprawdziłem nazwisko autora, na którego publikacjach opiera się teza tego śmiesznego artykuliku. Facet to najwyraźniej zwykły czubek, którego wszystkie poważne media ignorują, nie wspominając już o świecie nauki, organach państwowych i innych instytucjach. Ale to oczywiście ofiara wielkiej konspiracji, to typowe, że ja podałem w tym wątku wcześniej nazwiska wybitnych zachodnich historyków, a druga strona wkleja "mądrości" z prasowego psychiatryka. Taki jest wasz poziom i nawet się tego nie wstydzicie. 16:48 Hajle Selasje ---> A czego się spodziewałeś po odpowiedzi zainteresowanego kościoła :D Co za naiwniak :D I nawet się tego nie wstydzisz :D Oczywiście odszkodowania wypłacane przez rząd kanadyjski są też wymysłami psychopaty :)I te tysiące pozwów. To nie USA, to Kanada - tam inaczej traktują pozywanie się o sprawa - jak już pisałem ocierała się także o ONZ, są zeznania tysięcy ludzi, czasami nawet psycholowi się coś trafi. Popatrz na teraz, aż podasz "znanych historyków" negujących udział KK w rzezi religijnej w Jugosławii :) Pewnie podasz przykład, że przecież JPII nie beatyfikował by zbrodniarza. I to będzie koronny dowód. 18:25 Hellmaker--->A czego się spodziewałeś po odpowiedzi zainteresowanego kościoła :DKanadyjscy heretycy w ogóle nieszczególnie mnie interesują, aczkolwiek sam tekst już na pierwszy rzut oka jest nieporównanie bardziej rzetelny niż z Twojej ukochanej gadzinówki (konkretne fakty, linki do artykułów prasowych czy nagrań). Czekam teraz, aż podasz "znanych historyków" negujących udział KK w rzezi religijnej w Jugosławii :)Jeśli spodziewasz się, że wejdę z Tobą w poważną dyskusję - nie licz na to. Nie prowadzę z dyskusji z manipulatorami, ludźmi złej woli albo niezrównoważonymi (nie jestem w stanie stwierdzić, który człon alternatywy jest prawdziwy).Podobnie jak swój ulubiony szmatławiec posługujesz się zwyczajnymi insynuacjami, półprawdami i manipulacjami. Na przykład dwukrotnie piszesz, że "sprawa otarła się o ONZ". Z tekście ONZ wspomniany jest raz. Zacytujmy:W 1998 r. ONZ odrzuciła jednak wniosek IHRAAM, co wywołało kampanię oszczerstw przeciwko co zrozumiałeś z tej historii, to że sprawa "otarła się o OZN"? Jeśli pójdę teraz na policję albo do prokuratury i oskarżę Hellmakera, że ten pędzi w piwnicy bimber, znęca się nad własną teściową i "lubi" małe dzieci, a potem będę powtarzał, że "sprawa otarła się o policję", więc coś musi być na rzeczy, to wszystko będzie w porządku? Stosujesz koleżko ubeckie metody w związku z czym nie mamy o czym rozmawiać. Dalej zaczytuj się w "Nie", "Faktach i Mitach", "Przeglądzie" oraz demistyfikatorach teorii spiskowych, na starość pewnie zostaniesz starym pieniaczem albo będziesz się przykuwał do psiej budy. 18:35❓ odpowiedzqLa211 Temet nosce To było znęcanie się nad Indianami, czy go nie było? 18:37😉 Hell:Oczywiście odszkodowania wypłacane przez rząd kanadyjski są też wymysłami psychopaty :)I te tysiące pozwów. To nie USA, to Kanada - tam inaczej traktują pozywanie się o sprawa - jak już pisałem ocierała się także o ONZ, są zeznania tysięcy ludzi, czasami nawet psycholowi się coś trafi. Popatrz na w Wyborczej , duzo szumu a malo jesli wogole jakichkolwiek mi ale coraz bardziej mnie zawodzisz .Nie spodziewalem sie ze nienawisc moze tak zaslepiac .Jest to smutne ..bardzo mi przykro .Wiele pomowien , switenie spuentowanych przez Hajle jutro pojde na policje i oskarze cie ze jestes pedofilem a potem wywale nowy watek : "Hellmaker to pedofil ,sprawa otarla sie o policje ".To jak na to spojrzysz ?Dziwne ze tak nisko upadles .Naprawde mi przykro.... Forum: Ile osób zginęło w sumie z powodu religii Chrześcijańskiej?

tytuł chrystusa w religii chrześcijańskiej